Crocus cartwrightianus Herb.

κ. κρόκος, ζαφορά

Πολυετές βολβώδες γεώφυτο. Ο βολβός περιβάλλεται από δικτυόνευρο ινώδη χιτώνα. Φύλλα 5-11, πλάτους 1-2 χιλ. συνήθως παρόντα κατά την άνθιση. Περιάνθιο ιώδες-μωβ, εξ΄ολοκλήρου λευκό ή λευκό με ιώδη βάση. Φάρυγγας (το άκρο του σωλήνα μιας συμπέταλης στεφάνης) λευκός ή ιώδης. Ανθήρες και γύρη κίτρινη. Στύλος έντονα κόκκινος ή πορτοκαλί, βαθιά διαχωριζόμενος σε 3 κλάδους μήκους (0,7-)1-2,7 εκ.

Ενδημικό είδος του Ν. Αιγαίου. Απαντά σε βραχώδεις πλαγιές.

Ο συγκεκριμένος κρόκος παλαιότερα θεωρούνταν ως ποικιλία του καλλιεργούμενου κρόκου (Crocus sativus). Τα στίγματα του, περιζήτητα από την αρχαιότητα, χρησιμοποιούνται ως καρύκευμα, προσδίδοντας  χρώμα και γεύση, σε διάφορα φαγητά, ενώ στην Ινδία χρησιμοποιείται και ως συστατικό σε αρώματα. Στο αφέψημα του αποδίδονται καταπραϋντικές ιδιότητες. Στην Μεγάλη Βρετανία ήδη από το 1921, αφέψημα κρόκου μαζί με μπράντυ χρησιμοποιούνταν για την ανακούφιση των συμπτωμάτων της ιλαράς και παρόμοιων ασθενειών. 

Στη Σύρο: Σε βραχώδεις θέσεις στην Απάνω Μεριά.

Φωτ. (1) 09/11/2012 Κάμπος, (2), (3)&(4) 10/10/2012 Ξωκλήσσι Αγ. Γεωργίου Απάνω Μεριά.