Σημειώσεις

- Η εξάπλωση του κάθε είδους στη Σύρο αναφέρεται αποκλειστικά στις περιοχές όπου αυτό απαντήθηκε απο τον γράφοντα.
- Η λεζάντα κάθε εικόνας εμφανίζεται όταν αφήσετε τον κέρσορα του ποντικιού πάνω στην φωτογραφία.

Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου 2012

Heliotropium hirsutissimum Grauer

Πυκνώς τριχωτή ετήσια πόα ύψους έως 40 εκ.. Οι τρίχες του βλαστού και του μίσχου των φύλλων αποκλίνουσες, γκριζωπές ή κιτρινόχρωμες. Τα άνθη αρωματικά, λευκόχρωμα  μήκους 5-8 χιλ. και πλάτους 4-8 χιλ.



Απαντά σε καλλιεργούμενες εκτάσεις, πρανή δρόμων και παράκτιες περιοχές της Α. Μεσογείου ενώ αναφέρεται ως επιγενές για τη Βουλγαρία.
Στη Σύρο: κυρίως στο Κεντρικό και Νότιο τμήμα του νησιού στους προαναφερθέντες οικοτόπους.
Φωτ. (1), (2) & (3) Επισκοπείο 20/09/2012.

Παρασκευή 21 Σεπτεμβρίου 2012

Heliotropium europaeum L.

κ. ηλιοτρόπιο, βρωμόχορτο, λιτρόπι, λιοτρόπι, λιοστρόφι, λιόδρομο, ισκιόχορτο, βότανο, μαυρόχορτο.
Απαλώς τριχωτή, ετήσια πόα ύψους 4-40 εκ. Άνθη μικρά (διάμετρος 2-4 χιλ.), λευκόχρωμα ή ελαφρώς ιώδη. Ο κάλυκας βαθιά σχισμένος, σχεδόν έως τη βάση του. Φύλλα ωοειδή. Ο καρπός με τέσσερα σπέρματα.
Απαντά σε καλλιεργημένα εδάφη, χέρσες εκτάσεις και πρανή δρόμων σε όλη την Μεσόγειο και το μεγαλύτερο τμήμα της Κ Ευρώπης.
Το κυρτό σχήμα των ταξικαρπιών, που ομοιάζει της ουράς του σκορπιού, συνέβαλε στο να θεωρείται  στην αρχαιότητα ως αντίδοτο στα τσιμπήματα των σκορπιών. Επίσης, ο Διοσκουρίδης αναφέρει πως το φυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως υπακτικό, αντίδοτο, επί διαλειπόντων πυρετών, επί δερματικών παθήσεων, επί ποδάγρας, επί υπερθεμίας/επί παίδων και ως εμμηναγωγό. 
Στη Σύρο: κυρίως στο Κεντρικό και Νότιο τμήμα του νησιού στους προαναφερθέντες οικοτόπους.


Φωτ. (1), (2) & (3) Επισκοπείο 20/09/2012.

Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 2012

Pancratium maritimum L.

κ. κρίνος της θάλασσας, κρινάκι της άμμου, κρινάκι.
Πολυετές, βολβώδες γεώφυτο. Φύλλα βαθυπράσινα, γραμμοειδή αμβλυκόρυφα 8-15 χιλ.  Οι ταξιανθίες με 3-12 λευκόχρωμα, εύοσμα άνθη. Η στεφάνη σε σχήμα χοάνης με πράσινες λωρίδες στην εξωτερική πλευρά των πετάλων. Άνθιση από Ιούλιο έως Σεπτέμβρη. Τα σπέρματα μελανά, σαν καρβουνάκια, μπορούν να μεταφερθούν μέσω του νερού της θαλάσσας σε άλλες θέσεις, καθώς επιπλέουν σ' αυτό.
Απαντά σε παραθαλάσσιες περιοχές σε όλη την Μεσόγειο, τις Αζόρες και Κανάριες νήσους και στην Μάυρη Θάλασσα μέχρι τον Β Καύκασο, την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν και την Γεωργία. 






















Οι πληθυσμοί του είδους απειλούνται από τον τουρισμό και κυρίως από το κόψιμο των ανθέων ή και το πάτημα των επίγειων τμημάτων του φυτού από τους λουόμενους και την κατασκευή τουριστικών υποδομών στις ακτές (θέρετρα, μπαρ κτλ).
Πηγή φωτ: http://www.minoanatlantis.com
Το γενικό όνομα του είδους (Pancratium) προκύπτει από τη σύνθεση των ελληνικών λέξεων "παν" και "κρατείν", δηλαδή αυτό που κατέχει την "απόλυτη δύναμη" και αναφέρεται στις τονωτικές ιδιότητες του φυτού. Ο Διοσκουρίδης αναφέρει πως έχει τις ίδιες ιδιότητες με την κρεμμύδα (δες προηγούμενη ανάρτηση "Drimia maritima"). Ο βολβός του φυτού είναι εδώδιμος, ενώ σύμφωνα με τον Θεόφραστο, από το τριχωτό στρώμα μεταξύ του βολβού και του φλοιού του, παράγονταν κλωστικές ίνες που χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή υποδημάτων και άλλων ειδών ρουχισμού. Ο Ε. Μπάουμαν στο βιβλιο  "Η ελληνική χλωρίδα στο μύθο, στην τέχνη, στην λογοτεχνία" (1984) αναφέρει ότι οι κρίνοι της θάλασσας μαζί με άλλα είδη κρίνων (Lilium)  είχαν ιδιαίτερη θρησκευτική σημασία από τα πιο αρχαία χρόνια. Ιδιαίτερα γνωστές είναι οι παραστάσεις κρίνων στις μινωικές τοιχογραφίες στα βασιλικά ανάκτορα της Κνωσού στην Κρήτη και σε οικίες της Θήρας. Επίσης, βρίσκουμε παραστάσεις κρίνων της θάλασσας σε διακοσμήσεις λαρνάκων και ξιφών. "Όπως γοητευόμαστε και σήμερα με μια παραλία γεμάτη από μυρωδάτους κρίνους της θάλασσας, έτσι και ο θαλασσοπόρος Μίνως ίσως να ενθουσιάστηκε από το ωραίο αυτό λουλούδι που συναντούσε στις ακτές του Αιγαίου κάθε φορά που πατούσε στην ξηρά, για να το διαλέξει σαν σύμβολο του και σαν διακοσμητικό στοιχείο".
Στην Σύρο:  Σε παραλιακές θέσεις ΒΔ από την παραλία της Βαρβαρούσας μέχρι Ν τις ακτές του Μέγα Γυαλού.
Φωτ. (1) 01/05/2006 Παραλία Γαλησσά, (2)&(3) 29/08/2012 Παραλία Δελφινιού, (4) 14/09/2012 φυτό σε καλλιέργεια, (5) 10/10/2012 φυτό σε καλλιέργεια.

Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2012

Drimia maritima (L.) Stearn

κ. κρεμμύδα, σκυλοκρεμμύδα, ασκέλλα.
Πολυετές βολβώδες γεώφυτο. Διακρίνεται εύκολα από την ψηλή (έως 1,5 μ.), με πολυάριθμα λευκόχρωμα άνθη, ταξιανθία που εμφανίζεται το φθινόπωρο κατευθείαν από το έδαφος ή από τους μεγάλους βολβούς (έως 20 εκ. διάμετρο και βάρος 1 κιλ.) που συχνά προεξέχουν της επιφάνειας του εδάφους. Φύλλα πλατιά, εμφανίζονται μετά την ανθοφορία μέχρι το καλοκαίρι. 
Απαντά σε παραθαλάσσιες περιοχές της Μεσογείου, μέχρι τα 300 μ. υψόμετρο. Επίσης, απαντά νοτιότερα μέχρι το Ιράν και το Ιράκ και προς δυσμάς στα Κανάρια νησιά.
Στην κρεμμύδα αποδίδονται φαρμακευτικές και προστατευτικές ιδιότητες ήδη από την αρχαιότητα και μάλιστα οι ιπποκράτειοι την θεωρούσαν ως ένα από τα αρχαιότερα φαρμακευτικά φυτά. Οι βολβοί της χρησιμοποιούνταν για την θεραπεία του άσθματος, της βρογχίτιτδας και καρδιακών νοσημάτων καθώς και για την ανακούφιση του σκασμένου δέρματος. Ο Ε. Μπάουμαν στο βιβλιο  "Η ελληνική χλωρίδα στο μύθο, στην τέχνη, στην λογοτεχνία" (1984) αναφέρει:  "Η κρεμμύδα χρησίμευε από την αρχαιότητα σαν φυλαχτό και τη κρεμούσαν πάνω από τις πόρτες των σπιτιών. Ακόμα και ο Διοσκορίδης εκθειάζει την κρεμμύδα κρεμασμένη πάνω από την πόρτα και κατατάσσει την ασκέλλα στους "πάνακες". Κι ο σπουδαίος Πυθαγόρας ακολουθούσε αυτή τη συνήθεια. Το γιγαντιαίο κρεμμύδι, που επιζεί στην καλοκαιρινή ξηρασία για να βγάλει το φθινόπωρο τους ψηλούς στάχεις λουλουδιών, συμβολίζει την δύναμη που ήθελαν να περάσουν στα κτήματα και στα σπίτια τους. "  Ο Θεόφραστος αναφέρεται με θαυμασμό στο βολβό αυτόν που μπορεί να συνεχίζει να ανθίζει για αρκετά χρόνια αφού αφαιρεθεί από το έδαφος. Ακόμη και σήμερα κρεμάμε τις κρεμμύδες πάνω από τις πόρτες μας την Πρωτοχρονία σαν ένα σύμβολο καλοτυχίας και γονιμότητας. Επίσης, πιστεύεται ότι προστατεύει από το κακό και για τον λόγο αυτό φυτεύονταν κοντά στα νεκροταφεία στις αραβικές χώρες. Τέλος, οι Βεδουίνοι πιστεύουν πως αν η ανθοφορία του φυτού το φθινόπωρο είναι πλούσια τότε ο χειμώνας που θα ακολουθήσει θα φέρει πολλές βροχές. 

Στη Σύρο: Σε βραχώδεις θέσεις σε όλο το νησι. 


Φωτ. (1) 24/12/2005 Βώλακας, (2) & (3) 14/09/2012 Επισκοπείο.

Centaurium maritimum (L.) Fritsch

Κενταύριο το παραθαλάσσιο.
Ετήσια πόα, ύψους 10-20 εκ. Τα φύλλα του βλαστού ελλειψοειδή. Άνθη κίτρινόχρωμα, μεμονωμένα ή 2 έως 5.
Απαντά παραθαλάσσιες θέσεις, στη Ν Ευρώπη και τα Βαλκάνια καθώς και  στην Β Αφρική και την ΝΔ Ασία. Σύμφωνα με τη Βαση Δεδομένων για την Ελληνική Φύση του ΕΜΠ "Φιλότης" είναι είδος σπάνιο για την Ελλάδα, με τους πληθυσμούς του να παρουσιάζουν μείωση λόγω της πίεσης που δέχονται από τον τουρισμό.
Στη Σύρο: Σε παραθαλάσσιες θέσεις μέσα σε φρυγανότοπους ή θαμνώνες. 
Φωτ. (1) & (2), 08/04/2010 Κατεργάκι.



Blackstonia perfoliata (L.) Hudson

κ. αγριοκαλογεράκι (στην Κρήτη).
Ετήσια γλαυκόχρωμη, πόα, ύψους 10-60 εκ με τριγωνικά φύλλα και κίτρινα άνθη.
Θερμόφιλο είδος, κοινό σε όλη τη Μεσόγειο, με το γεωγραφικό του εύρος εξάπλωσης να εκτείνεται προς ανατολάς μέχρι την Τουρκία και το Ιράν και βορειοδυτικά μέχρι το Βέλγιο, την Ολλανδία και την Ιρλανδία.
Στη Σύρο: Σε υγρές θέσεις στην Απάνω Μεριά. 


Φωτ. (1), (2) & (3), 26/04/2011 Ρέμα Βαρβαρούσας.

Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου 2012

Ornithοgalum narbonense L.

κ. κρινάκι.
Πολυετές, βολβώδες γεώφυτο. Ταξιανθία με πολυάριθμα (συνήθως μεταξύ 20 και 80) λευκόχρωμα, άοσμα άνθη. Η εξωτερική πλευρά των πετάλων με μια πρασινόχρωμη λωρίδα. Άνθηση Μάρτιο-Μάιο. Ευρέως διαδεδομένο στην περιοχή της Μεσογείου.Ornithogalum narbonense
Στη Σύρο: Σε βραχώδεις θέσεις στο κεντρικό και νότιο τμήμα του νησιού.

Φωτ. (1), (2) & (3), 03/05/2012 Βώλακας.

Παρασκευή 7 Σεπτεμβρίου 2012

Geranium purpureum Vill.

Ετήσια ή διετής πόα, ορισμένες φορές κόκκινου χρώματος, λίγο-πολύ τριχωτή. Τα φύλλα πολύ βαθιά σχισμένα, με συνήθως 5 λοβούς, δίνουν την εντύπωση σύνθετου φύλλου. Τα άνθη συνήθως σε ζεύγη. Ο καρπός μερικάρπιο, με 1 ή 2 έντονες εγκάρσιες ραβδώσεις και πολυάριθμες λιγότερο εντονες ακανόνιστες ραβδώσεις που σχηματίζουν ένα πλέγμα στην επιφάνεια του.
Απαντά σε όλη την περιοχή της Μεσογείου.
Στη Σύρο: Σε βραχώδεις, σκιερές και υγρές θέσεις και μέσα σε θαμνώνες.



Φωτ. (1), (2), (3) & (4) 23/04/2009, Ρέμα Βαρβαρούσας.